Diagnostyka i usuwanie przepukliny kręgosłupa – w jaki sposób można pozbyć się bólu?
Przepuklina kręgosłupa to poważny stan objawiający się ostrym lub przewlekłym bólem, na skutek wysunięcia się jądra miażdżystego krążka międzykręgowego i jego ucisku na rdzeń kręgowy lub nerwy. Schorzenie to może znacząco ograniczyć sprawność ruchową osoby chorej i doprowadzić do problemów neurologicznych. Co ważne, kłopoty zdrowotne związane z kręgosłupem nie dotykają wyłącznie osób starszych – przepuklina kręgosłupa pojawia się u coraz młodszej grupy wiekowej, zwłaszcza wśród tych, którzy przez długi czas w ciągu dnia siedzą w jednej pozycji. Na szczęście przepuklinę kręgosłupa można skutecznie wyleczyć.
Jedną z metod leczenia, stosowaną obecnie w klinikach jest endoskopowe usuwanie przepukliny. Jest to metoda małoinwazyjna, która pozwala na precyzyjnie usunięcie przepukliny krążka międzykręgowego, będącej główną przyczyną bólu kręgosłupa u pacjentów. Zanim jednak lekarze stwierdzą, czy w danym przypadku endoskopowa operacja przepukliny jest możliwa, czy zachodzi potrzeba otwartej operacji klasycznej kręgosłupa, ważna jest właściwa ocena pacjenta i jego badań obrazowych (rezonansu, tomografii) przez chirurga od kręgosłupa. Trafna diagnoza – rozpoznanie przepukliny kręgosłupa polega m.in. na badaniu fizykalnym przez lekarza, co pozwala wskazać jednoznacznie, czy problem dotyczy odcinka kręgosłupa piersiowego, lędźwiowego, czy też przepuklina zlokalizowana jest w odcinku szyjnym kręgosłupa.
Przepuklinie kręgosłupa towarzyszą charakterystyczne objawy, ale żeby dowiedzieć się, czym właściwie jest to schorzenie i jak wyleczyć przepuklinę, trzeba najpierw przyjrzeć się budowie kręgosłupa.
Jak zbudowany jest kręgosłup człowieka?
Ludzki kręgosłup zbudowany jest z 32-34 kręgów, ułożonych jeden na drugim. Dzielimy je na pięć odcinków, licząc od głowy: odcinek szyjny to 7 pierwszych kręgów, kolejnych 12 to odcinek piersiowy, dalej znajduje się 5 kręgów lędźwiowych, 5 zrośniętych ze sobą kręgów krzyżowych oraz kość ogonowa, na którą składa się 4-5 kręgów guzicznych. Każdy z tych odcinków charakteryzuje się swoistą budową kręgów, jednak są one do siebie bardzo podobne. Między kręgami umiejscowione są elastyczne krążki międzykręgowe, zbudowane z jądra miażdżystego w centralnej części oraz pierścienia włóknistego na obwodach, który chroni jądro przed przemieszczaniem się. To właśnie dzięki nim nasz kręgosłup jest tak ruchomy i odporny na wiele wstrząsów. Wewnątrz kręgosłupa znajduje się kanał kręgowy, przez który przebiega rdzeń kręgowy oraz nerwy, chronione przez kości kręgosłupa, więzadła i krążek międzykręgowy.
Czasem niestety bywa tak, że pierścień włóknisty może pękać, w wyniku czego jądro miażdżyste może przesunąć się w kierunku kanału kręgowego, ucisnąć na rdzeń lub korzenie nerwowe i powodować ból kręgosłupa, a nawet problemy z wykonywaniem prostych czynności na co dzień. Dlatego tak ważne jest, by odpowiednio dbać o kręgosłup i go nie przeciążać. To niezwykle ważny element naszego ciała – łączą się z nim kości kończyn dolnych, górnych, żebra oraz czaszka, co umożliwia nam wykonywanie nieraz bardzo skomplikowanych ruchów.
Jak powstaje przepuklina kręgosłupa?
Wraz z wiekiem, przy współistnieniu nadwagi, długotrwałego siedzenia, nadmiernego obciążenia kręgosłupa czy braku ćwiczeń krążki międzykręgowe tracą swoją elastyczność i zaczynają się przemieszczać – w efekcie rozwija się wiele schorzeń kręgosłupa, w tym: przepuklina, zlokalizowana w różnych odcinkach kręgosłupa, najczęściej dolnym lędźwiowym, środkowym szyjnym.
Przeglądaj nasze partner-sponsored Glasses, z różnorodnymi opcjami odpowiadającymi każdemu gustowi i budżetowi, które można kupić online
Przepuklina kręgosłupa to stan, w którym jądro miażdżyste znajdujące się prawidłowo wewnątrz krążka międzykręgowego, zostaje na skutek pęknięcia pierścienia włóknistego w wyniku urazu lub zmian zwyrodnieniowych wyciśnięte przez pierścień włóknisty. Jądro miażdżyste może wówczas przemieścić się do kanału kręgowego, przez co osoba z taką przypadłością odczuwa silny ból (określany często także jako ból korzonków) pleców, jak również ból może promieniować do ręki w przypadku odcinka szyjnego lub nogi w przypadku odcinka lędźwiowego. To powszechne schorzenie, które często uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Laserowe usuwanie przepukliny kręgosłupa może być skuteczną metodą leczenia tego problemu, minimalizując ból i przywracając normalne funkcjonowanie pacjenta.
Przepukliny krążka międzykręgowego mogą dawać objawy neurologiczne i uniemożliwiać (zwłaszcza osobom starszym) codzienne funkcjonowanie. Przepuklina kręgosłupa jest powszechnym schorzeniem medycznym i w większości przypadków przepuklina dotyka osób po 30 roku życia.
Zapoznaj się z informacjami o czynnikach, przyczynach i objawach przepukliny kręgosłupa
Choć nie da się przewidzieć u kogo z pewnością wystąpi problem z dyskopatią, istnieją pewne czynniki, które mogą zwiększyć prawdopodobieństwo objawowej przepukliny krążka międzykręgowego. Wśród nich można wymienić m.in.:
- podeszły wiek,
- płeć męska (przepuklina kręgosłupa u mężczyzn występuje dwukrotnie częściej niż u kobiet),
otyłość, - siedzący tryb życia/pracy, ciężka praca fizyczna (podnoszenie ciężkich przedmiotów),
- palenie papierosów,
- obciążenie genetyczne.
Czynnikiem, który ma największy wpływ na pojawienie się przepukliny kręgosłupa, jest wiek – z biegiem lat włókna stabilizujące kręgosłup stają się coraz słabsze i mniej elastyczne, przez co ryzyko przepukliny dysku wzrasta. W większości przypadków przepuklina kręgosłupa dotyka osób po 30 roku życia, choć ze względu na intensywną pracę fizyczną lub siedzący tryb życia może pojawić się także u ludzi młodszych.
Drugi istotnym czynnikiem ryzyka jest wynikające często z wykonywanej pracy fizycznej – przeciążenie kręgosłupa. Gdy dodatkowo mówimy o osobie otyłej, która prowadzi raczej siedzący tryb życia, są to warunki sprzyjające powstawaniu przepukliny, dotyczącej zwłaszcza odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Osoby palące również zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania, ponieważ nikotyna ogranicza przepływ krwi w tkankach, co może prowadzić do zwyrodnienia krążków międzykręgowych.
Znając czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na przepuklinę kręgosłupa, należy pamiętać, że przepuklina może pojawić się także w okolicznościach spoza spectrum tych czynników, np. w wyniku urazu na skutek wypadku lub zbyt intensywnego treningu, do którego źle się przygotowaliśmy pod względem rozgrzania całego ciała. W takich sytuacjach gwałtowne ruchy kręgosłupa również mogą spowodować uszkodzenie pierścienia włóknistego w krążku międzykręgowym i prowadzić do powstania przepukliny kręgosłupa.
Przepuklina może się też rozwinąć w przypadku chorób kręgosłupa polegających na zwyrodnieniu kręgów – czy to ze względu na degradację dysków wraz z wiekiem człowieka, czy z powodu długotrwałej nieprawidłowej postawy ciała, którą potrafimy utrwalać podczas codziennych nawyków. Zapominamy, że przepukliny piersiowej kręgosłupa lub przepukliny odcinka lędźwiowego możemy nabawić się z powodu nienaturalnej pozycji podczas czytania, siedzenia przy komputerze (zwłaszcza, gdy siedzimy przy nim w pracy przez kilka godzin dzień w dzień) czy wielogodzinnego korzystania ze smartphona.
Objawy przepukliny krążka międzykręgowego są zależne od tego, gdzie dokładnie występuje przepuklina kręgosłupa oraz od wielkości przepukliny dysków. Podstawowym objawem, który towarzyszy przepuklinie, są silne dolegliwości bólowe kręgosłupa, które mogą dotyczyć tylko jednej strony ciała.
Pacjenci w przeważającej większości cierpią na przepuklinę kręgosłupa lędźwiowego – w przypadku przepukliny lędźwiowej ból pojawia się w dolnej części pleców i może promieniować do uda, pośladka, uda czy stopy. Jest to ból o charakterystyce rwy kulszowej. Oprócz bólu pacjent może również odczuwać drętwienie kończyny, mrowienie czy pieczenie (parestezja), a także osłabienie siły mięśniowej – objawy te nasilają się podczas codziennych czynności: siedzenia, chodzenia, schylania się, stania czy nawet podczas kaszlu.
Leczenie przepukliny kręgosłupa
Na początkowym etapie leczenia schorzeń kręgosłupa, np. przepukliny kręgosłupa lędźwiowego, lekarze najczęściej proponują leczenie zachowawcze. Leczenie przepukliny kręgosłupa metodą zachowawczą polega na zmianie codziennych nieprawidłowych nawyków i zmianie fizycznej aktywności – rozumie się przez to przede wszystkim odpoczynek, leżenie na płaskiej powierzchni i stosowanie zabiegów, które mają uśmierzyć ból pleców: ciepłe kąpiele, gorące okłady i termofory. Ta metoda leczenia obejmuje również rehabilitację kręgosłupa pod okiem fizjoterapeuty oraz poprzez proste domowe ćwiczenia.
Bezoperacyjne leczenie przepukliny kręgosłupa stosuje się, gdy ból odczuwany przez pacjenta jest łagodny – wówczas lekarz może zdecydować o podaniu leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, a w przypadku dużego bólu zastosować zastrzyk tzw. blokadę. Jednak niektóre przypadki przepukliny kręgosłupa wymagają leczenia operacyjnego – tradycyjnego metodą otwartą lub endoskopowego. Bez względu na to, czy nasz przypadek kwalifikuje się do operacji przepukliny krążka, czy najpierw sięgamy po pomoc rehabilitanta, w przypadku przepukliny kręgosłupa należy ograniczyć obciążenie kręgosłupa, unikać skrajnych ruchów, długotrwałego siedzenia i stania.
Gdy objawy powodowane przez przepuklinę kręgosłupa uniemożliwiają pacjentowi normalne funkcjonowanie a ból staje się nie do zniesienia, czy oprócz bólu są objawy neurologiczne (zaburzenia czucia, siły mięśniowej, zaburzenia w oddawaniu moczu czy stolca) może okazać się, że zabieg przepukliny kręgosłupa to jedyna szansa na odzyskanie zdrowia. Nowoczesne metody leczenia takich schorzeń kręgosłupa pozwalają dziś na endoskopowe usuwanie przepukliny kręgosłupa, które należy do metod małoinwazyjnego leczenia przepukliny. Dużą zaletą leczenia kręgosłupa metodą endoskopową jest mniejsze ryzyko wystąpienia powikłań pooperacyjnych, niż w przypadku operacji tradycyjną metodą.
Zapoznaj się z informacjami dotyczącymi metod leczenia przepukliny kręgosłupa
Operacje endoskopowe kręgosłupa to metody małoinwazyjne leczenia przepukliny dysku, które pozwalają na przeprowadzenie operacji kręgosłupa za pomocą endoskopu, dzięki czemu zminimalizowane zostaje ryzyko dużego uszkodzenia mięśni przykręgosłupowych, a blizny w przypadku operacji endoskopowych są minimalne i łatwe do zagojenia.
Przebieg operacji małoinwazyjnej kręgosłupa
Zabieg endoskopowej operacji polega na wykonaniu niewielkiego nacięcia skóry, przez które wprowadzony zostaje do ciała pacjenta endoskop z kamerą. Dzięki kamerze, lekarz wykonujący endoskopowe zabiegi kręgosłupa może lepiej widzieć nawet najdrobniejsze struktury kostne, mięśniowe i nerwowe znajdujące się w kanale kręgowym. Używając mikronarzędzi chirurg może wyleczyć przepuklinę kręgosłupa, usuwając fragmenty wypadniętego dysku i uwalniając uciśnięty nerw. Endoskopowa operacja kręgosłupa trwa zwykle około 1h i może być wykonywana w znieczuleniu zwanym analgosedacją.
Zalety endoskopowego leczenia chorób kręgosłupa
Operacje endoskopowe kręgosłupa pozwalają zminimalizować ryzyko takich powikłań pooperacyjnych jak: zrosty w kanale kręgowym i niestabilność kręgosłupa (powodowane przez uszkodzenie mięśni przykręgosłupowych), infekcje czy problemy z gojeniem rany pooperacyjnej. Zabiegi przepukliny jądra miażdzystego (np. operacje kręgosłupa lędźwiowego czy operacja kręgosłupa szyjnego) wykonywane metodą endoskopową zmniejszają również odczuwany przez pacjentów ból pooperacyjny. Dużą korzyścią wynikającą z endoskopowego usuwania przepukliny jest o wiele szybsza rekonwalescencja pacjentów po zabiegu i szybki powrót do normalnego funkcjonowania na co dzień.
Chirurgia endoskopowa jako alternatywa dla operacyjnego leczenia kręgosłupa
Endoskopowe usuwanie przepukliny to skuteczna alternatywa dla tradycyjnych metod operacji dyskopatii kręgosłupa. Co prawda ceny operacji kręgosłupa metodą małoinwazyjną są stosunkowo wyższe od ceny operacji tradycyjnej, jednak usunięcie przepukliny za pomocą endoskopu niesie ze sobą niewspółmiernie mniejsze ryzyko powikłań.
Dużo jednak zależy od konkretnego przypadku – gdy pacjent trafia do chirurga po długim czasie trwania choroby przepukliny kręgosłupa, leczenie bezoperacyjne, czy nawet endoskopowa operacja, mogą nie przynieść oczekiwanej poprawy. Dlatego tak ważne jest, by pacjent borykający się np. z przepukliną kręgosłupa szyjnego, czy obawiający się zabiegu przepukliny dysku, nie zwlekał z wizytą u lekarza. W całym procesie leczenia chorób kręgosłupa istotne jest przede wszystkim właściwe rozpoznanie przepukliny kręgosłupa (diagnostyka), indywidualne podejście lekarza oraz unikanie przeciążeń kręgosłupa przez pacjenta.
Choć istnieją skuteczne sposoby operacji kręgosłupa metodą małoinwazyjną (operacje endoskopowe kręgosłupa), które eliminują objawy przepukliny międzykręgowej szybko i bezpiecznie (np. w odcinku szyjnym kręgosłupa), wielu pacjentów obawiając się zabiegu operacyjnego zgłasza się po pomoc lekarską o wiele za późno. Wówczas odczuwany przez nich silny, paraliżujący ból oraz bardzo często duże zmiany w określonym odcinku kręgosłupa, widoczne w badaniu obrazowym, sprawiają, że ci pacjenci bezwzględnie wymagają operacyjnego leczenia kręgosłupa (zabiegu usunięcia przepukliny).
Operacje przepukliny kręgosłupa przeprowadzone w sposób standardowy (metodą otwartą) to tak naprawdę ostateczność dla pacjenta. Jeśli występuje paraliż, nie można prowadzić codziennej aktywności życiowej i zawodowej, są wskazania do leczenia operacyjnego kręgosłupa. Operacja kręgosłupa daje pacjentom natychmiastową ulgę – a to czasem jedyne, czego potrzebują, by wrócić do zdrowia fizycznego i psychicznego. Minusem w zabiegach operacyjnych kręgosłupa jest to, że nie usuwają one przyczyny powstania przepuklin: osłabienia mięśni przykręgosłupowych, złych nawyków, czy wielopoziomowych zmian zwyrodnieniowych. W efekcie przebieg operacji kręgosłupa nie daje gwarancji, że ból kręgosłupa w przyszłości nie wróci. W przypadku operacji przepukliny nadal istnieje ryzyko przemieszczania się krążków międzykręgowych.
Pamiętaj o rehabilitacji!
Po zabiegu operacyjnym należy jak najszybciej rozpocząć zajęcia rehabilitacyjne – zarówno u fizjoterapeuty, jak i później samodzielnie w domu. Taka rehabilitacja powinna trwać kilka tygodni – po upływie około 2 miesięcy pacjent najczęściej może już wrócić do pracy zawodowej. Trzeba pamiętać, że po operacji kręgosłupa należy się oszczędzać, dużo odpoczywać i unikać przeciążeń kręgosłupa. Po kliku miesiącach od operacji większość pacjentów wraca do pełnej aktywności zawodowej i sportowej sprzed urazu.